| Onderzoek drinkwaterwinning Gelderse Vallei |
In deze eerste nieuwsbrief leest u over de onderzoeken naar drinkwaterwinning in de Gelderse Vallei. We vertellen onder andere over de opgave van Vitens en de veldonderzoeken. Ook vertellen we hoe u met ons in contact kunt komen.
|
|
|
|
|
| De opgave |
De vraag naar drinkwater stijgt. Dit komt door klimaatverandering met langere periodes van droogte en hitte, bevolkingsgroei en economische groei. Om aan de toenemende vraag naar drinkwater te kunnen voldoen moet drinkwaterbedrijf Vitens meer drinkwater maken. Daarvoor zijn we onder andere op zoek naar nieuwe bronnen.
De provincie Gelderland heeft gebieden aangewezen met grondwatervoorraden die mogelijk geschikt zijn om in de toekomst drinkwater van te maken. Deze gebieden worden nu al extra beschermd tegen verontreiniging en vervuiling. Eén van deze gebieden ligt in de Gelderse Vallei tussen Barneveld, Scherpenzeel, Renswoude en Ede (zie kaartje). In dit gebied doet Vitens als drinkwaterbedrijf onderzoek.
Vitens doet onderzoek of er in de Gelderse Vallei mogelijkheden zijn om per jaar ongeveer 4 - 6 miljoen kuub grondwater te onttrekken voor het maken van drinkwater. We onderzoeken of er in dit gebied een verantwoorde grondwaterwinning kan plaatsvinden met zo weinig mogelijk negatieve effecten. En zo ja, welke plek hiervoor het meest geschikt is. |
|
|
|
|
| Groeiende vraag naar drinkwater |
De keuze om in de Gelderse Vallei naar grondwater te zoeken waarvan drinkwater gemaakt kan worden is geen verrassing. Het Rijk heeft provincies tussen 2014 en 2018 gevraagd om ASV’s, ook wel 'Aanvullende Strategische Voorraden', aan te wijzen om ook in de toekomst te voldoen aan de groeiende drinkwatervraag.
PlanMER
De provincie Gelderland heeft in de gehele provincie uitgebreid modelonderzoek gedaan naar gebieden die geschikt zijn voor grondwaterwinning. Bij modelonderzoek worden met behulp van grondwatermodellen effecten op grondwaterstanden berekent. In 2021 zijn door de provincie in het hele gebied de milieueffecten in kaart gebracht. De resultaten staan beschreven in planMER. Deze is in 2021 gepubliceerd door provincie Gelderland. U leest het volledige planMER hier.
Dinkwaterreserveringsgebieden
Begin 2023 zijn door provincie Gelderland zogenaamde drinkwaterreserveringsgebieden aangewezen. In deze gebieden gelden regels om het grondwater te beschermen zodat het water geschikt blijft voor mogelijke drinkwaterwinning in de toekomst. Zo is ook het drinkwaterreserveringsgebied de Gelderse Vallei aangewezen.
In overleg met provincie Gelderland is de Gelderse Vallei geselecteerd als één van de eerste drinkwaterreserveringsgebieden waar verder onderzoek wordt gedaan naar winning van grondwater voor het maken van drinkwater. |
|
|
|
|
 |
|
|
| Gebied in kaart brengen |
Onderdeel van de verkenning is om bekend te raken met gebiedsprocessen binnen het drinkwaterreserveringsgebied. Andere initiatiefnemers zijn bezig met parallelle processen in dit gebied, die wel of niet kunnen samengaan met drinkwaterwinning. Met die initiatiefnemers gaan we in gesprek, leren we elkaars plannen kennen en daaruit kunnen ook gezamenlijke gebiedsplannen ontstaan. Het kan er ook toe leiden dat het Vitens initiatief niet past op een bepaalde locatie in een bepaald deel van het gebied. Dat kan reden zijn om dat deel niet verder te verkennen. Voorbeelden van parallelle gebiedsprocessen zijn:
- Food Valley/RPLG
- Gebiedsproces Ede/Barneveld
- Beekherstelprogramma van Provincie Utrecht
Vitens onderzoekt ook het huidige gebruik van het gebied en kijkt daarbij ook naar mogelijkheden of onmogelijkheden om het huidige gebruik te combineren met drinkwaterwinning. Ook daarover zijn we in gesprek, maken kennis en leren het gebied goed kennen, onder andere via:
- Gemeentes
- LTO
- Bestaande natuurorganisaties en landgoederen
- Dorpsbelangenverenigingen
Deze kennismakingen met gebiedspartijen lopen nog.
|
|
|
|
|
| Veldonderzoeken |
In de Gelderse Vallei is door de provincie Gelderland het gelijknamig drinkwaterreserveringsgebied aangewezen voor een diepe, niet-kwetsbare grondwaterwinning in het 3e watervoerend pakket (wvp). Niet kwetsbaar betekent dat er grondwater gewonnen wordt uit een grondlaag onder een beschermende ondoorlatende kleilaag, waardoor er veel minder directe invloed is op bovengrondse functies. Omdat relatief weinig bekend is over de kwaliteit en de doorlatendheid van dit pakket is Vitens in april 2024 gestart met veldonderzoek.
Afhankelijk van de eerste resultaten van deze onderzoeksboringen (kwaliteit- en capaciteitsproef), worden enkele pompproeven gepland. Vitens hoopt dit jaar enkele geschikte locaties voor pompproeven te bepalen. |
|
|
|
|
| Studie 'Duurzame concepten' |
In 2024 is adviesbureau TAUW een studie gestart naar duurzame oplossingen voor de winning van grondwater in het gebied, ook wel 'duurzame concepten' genoemd. Deze studie is onderdeel van de verkenningsfase in de Gelderse Vallei. Het onderzoek levert alternatieven op die beter scoren op duurzaamheid dan de referentie: grondwater onttrekken uit het 3de watervoerend pakket. Ook kijkt Vitens naar het combineren met bovengrondse functies zoals grondwaterwinning en natuur of waterberging.
Het doel van de studie is om samen met de projectgroep (naast Vitens, provincies, gemeenten en waterschap) in kaart te brengen welke duurzame winconcepten voor het drinkwaterreserveringsgebied Gelderse Vallei mogelijk zijn. Hierbij is met name aandacht voor de kansen en knelpunten bij de ruimtelijke inpassing van een winveld en/of productielocatie. De studie laat ook zien waar Vitens de concepten in de drinkwaterreserveringsgebieden kan realiseren.
Drie mogelijke varianten
Op dit moment worden er drie 'Duurzame concepten' uitgewerkt ten opzichte van het standaard concept, namelijk: één winlocatie en onttrekking vanuit het derde watervoerende pakket. Een van de alternatieven is een seizoenafhankelijke windiepte. Dat betekent dat er in de zomer diep in de bodem water wordt gewonnen en in de winter in een ondiepe grondlaag. Ook het winnen van grondwater op verschillende plekken in het gebied is een alternatief. Voordelen van de alternatieven zijn dat bij een wateroverschot het water gebruikt kan worden voor drinkwater en daarmee wateroverlast aan de oppervlakte beperkt.
Afronding studie
De eindresultaten van de studie 'Duurzame concepten' worden mogelijk in het voorjaar van 2025 opgeleverd. Wanneer meer bekend is, informeren wij u. |
|
|
|
|
| Vragen en contact |
Als u vragen heeft over de onderzoeken naar drinkwaterwinning in de Gelderse Vallei, stuur dan een e-mail naar geldersevallei@vitens.nl. Uw contactpersonen zijn:
- Omgevingsmanager Lotte Diephuis
- Projectmanager winningen Renate van Dijk
- Hydroloog Jelle van Sijl
Meer informatie is ook te lezen op www.vitens.nl/geldersevallei. (Mochten mensen de nieuwsbrief doorsturen aan collega’s, kunnen die collega’s zich zelf inschrijven via deze link) |
|
|
|
|
|
